Toekomstige hervorming van de minnelijke invordering van consumentenschulden: wat zijn de krachtlijnen?

Na iets meer dan 20 jaar is er een hervorming van de regelgeving rond de minnelijke invordering van consumentenschulden op til. Op 07/02/2023 werd namelijk het wetsontwerp houdende invoeging van Boek XIX “Schulden van de consument” in het Wetboek van Economisch Recht in de Kamer ingediend.

Het wetsontwerp vertrekt van het idee dat de consument een economisch zwakkere en juridisch minder ervaren contractspartij is ten opzichte van de professional/een onderneming. De wetgever erkent niettemin dat een laattijdige betaling schade berokkent aan de schuldeisende onderneming en dat deze vergoed moet worden. Nu zouden ondernemingen echter een te grote vrijheid hebben in het bepalen van schadevergoedingen bij een wanbetaling zodat zij vaak verwijlinteresten, forfaitaire vergoedingskosten en/of andere inningskosten eisen, waardoor de initiële schuld buitensporig wordt verzwaard.

Het ontwerp streeft ernaar om de minnelijke invordering van schulden beter af te bakenen en misbruik te verbieden en dus een betere bescherming te bieden aan de consument wanneer hij in een situatie van betalingsachterstand terecht komt.

Met welke maatregelen zal uw onderneming in de toekomst rekening moeten houden?

• Ten eerste legt het wetsontwerp een strikt kader inzake schadevergoedingen en interesten vast. Zo moet de omvang van de gevorderde schadevergoeding bij wanbetaling vooraf bepaald zijn en wordt deze voortaan geplafonneerd. Voor een schuld tot bijvoorbeeld 150 euro zal de onderneming nog maximaal een forfaitaire schadevergoeding van 20 euro kunnen vorderen.
  De gevorderde nalatigheidsinteresten worden ook geplafonneerd. Zo mogen deze niet hoger zijn dan de intrestvoet zoals bepaald in de wet van 2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties. Om een idee te geven, het verstrijken van de wettelijke of bedongen betalingstermijnen in handelstransacties doet nalatigheidsinteresten lopen aan 10,5% (voor het eerste semester van 2023 althans).

• Ten tweede zullen ondernemingen voortaan een kosteloze eerste herinnering van de niet-betaalde schuld moeten versturen. Op dat ogenblik start een periode van veertien kalenderdagen waarin geen nalatigheidsinteresten en/of schadevergoeding mogen worden gevorderd door de onderneming. Pas na het verstrijken van deze termijn van veertien kalenderdagen kan uw onderneming eventuele sancties vanwege laattijdige betaling toepassen. Dit komt erop neer dat u pas na aanmaning en met inachtneming van voormelde periode van veertien dagen interesten en/of een schadevergoeding kan vorderen van een consument. Is uw factuur slechts betaalbaar na 30 dagen, houd er dan rekening mee dat u ten vroegste na 45 dagen (indien u onmiddellijk de eerste aanmaning verzendt) interesten en/of een schadevergoeding kan vorderen. Een uitzondering: Indien u een KMO bent, kan u beslissen om de nalatigheidsinteresten te laten lopen vanaf de kalenderdag die volgt op de dag waarop de kosteloze herinnering wordt verzonden.

Het wetsontwerp heeft tevens de intentie om de reeds bestaande verplichtingen van gerechtsdeurwaarders, incassobureaus en advocaten, m.a.w. personen of ondernemingen die worden gelast met invordering van openstaande facturen, aan te scherpen. Zo worden zij verplicht om de wettigheid van de gevorderde schadevergoedingen te controleren alvorens zij een handeling of procedure inzake minnelijke invordering aanvatten. De consument kan bijvoorbeeld niet in gebreke worden gesteld wanneer een gerechtsdeurwaarder vaststelt dat de gevorderde betalingen niet in overeenstemming zijn met de wettelijke bepalingen. Zo kan van een consument bijvoorbeeld niet gevorderd worden om een schadevergoeding van 40 euro te betalen indien de openstaande schuld minder dan 150 euro bedraagt.

Daarnaast moeten er een aantal nieuwe vermeldingen opgenomen worden in de verplichte voorafgaandelijke ingebrekestelling aan een consument voor elke actie of maatregel van minnelijke invordering. Zo is men verplicht om de consument actief te informeren over zijn recht om alle stukken ter verantwoording van zijn schuld te bekomen en om betalingsfaciliteiten aan te vragen en over de te volgen procedure in geval van betwisting van de schuld door de consument.

De nieuwe regels zullen van toepassing zijn op alle vorderingen van een onderneming op een consument, ongeacht of ze een contractuele dan wel een andere juridische grondslag hebben. Parkeerretributies en/of ziekenhuiskosten zouden in dat geval ook onder het toepassingsgebied vallen. Opmerkelijk is dat het wetsontwerp ook de overeenkomsten viseert die reeds bestonden vóór de inwerkingtreding ervan en nog steeds lopen.

Dit wetgevend initiatief zal vanzelfsprekend een grote invloed hebben op de overeenkomsten die u afsluit (of reeds hebt afgesloten) met consumenten. Dit weliswaar voor zover alle voorgenomen wijzigingen ook effectief wet worden. Wij volgen dit uiteraard op de voet op en houden u op de hoogte van de verdere ontwikkelingen.

Meer weten? Contacteer dan één van onze specialisten.