Meer werknemers beschermd tegen represailles bij discriminatie, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag

Sinds 1 juni 2023 is de bescherming uitgebreid van werknemers tegen nadelige behandelingen door de werkgever als reactie op een klacht of een procedure gericht op de naleving van de regels in verband met discriminatie of ongewenst gedrag op het werk. Deze uitbreiding van de bescherming tegen represailles gebeurde door een wijziging van de federale antidiscriminatiewetten en de Welzijnswet.

In de antidiscriminatiewetten is sinds lange tijd een beschermingssysteem voorzien opdat werknemers die zich het slachtoffer voelen van discriminatie, hun toestand ter sprake zouden durven brengen zonder represailles te moeten vrezen vanwege hun werkgever. Ook voor werknemers die formele stappen zetten omwille van pesterijen of ongewenst gedrag gold al een bescherming.

Tot voor kort werden enkel de werknemers beschermd die zelf een klacht hadden neergelegd en de getuigen die in het kader van een officiële klacht een schriftelijke getuigenverklaring hadden afgelegd. Dit beschermingssysteem was volgens de Europese Commissie en het Europees Hof van Justitie ontoereikend, zodat de Belgische wetgeving moest worden aangepast. Om te beginnen wordt de bescherming voortaan uitgebreid naar werknemers die een beschermde persoon hebben gesteund of verdedigd of in diens voordeel hebben getuigd, formeel of informeel.

Aangezien de Welzijnswet ook van toepassing op is discriminerende gedragingen – met name geweld en pesterijen die verband houden met een discriminatiegrond (zoals nationale of etnische afstamming, geslacht, handicap, leeftijd, … ) of ongewenst seksueel gedrag op het werk – werd deze wet in diezelfde zin aangepast.

Het startpunt van de bescherming werd ook gewijzigd. De bescherming is nu van toepassing zodra de werkgever wist of had moeten weten dat er sprake is van een melding, klacht of procedure door de werknemer, ook als hij nog niet formeel op de hoogte is gebracht. Een werkgever is dus best voorzichtig als hij maatregelen wil nemen tegenover een werknemer die mogelijk bij een geschil over discriminatie of ongewenst gedrag op het werk betrokken is.

Stelt de werkgever toch een nadelige maatregel waarvan hij niet kan aantonen dat er geen link is met stappen die de beschermde persoon heeft ondernomen, dan kan hij veroordeeld worden tot het betalen van een schadevergoeding gelijk aan zes maanden loon.

Een andere nieuwigheid is dat zowel de federale antidiscriminatiewetten als de Welzijnswet nu uitdrukkelijk bepalen dat het mogelijk is om de schadevergoeding wegens discriminatie te cumuleren met de schadevergoeding wegens de niet-naleving van de bescherming tegen represailles. Dit maakt dat een werkgever veroordeeld kan worden tot het betalen van twee keer een het bedrag van zes maanden loon.

Bijvoorbeeld: een zwangere werkneemster wordt gediscrimineerd doordat ze omwille van haar zwangerschap geen promotie krijgt. Zij start een gerechtelijke procedure, en bekomt een schadevergoeding van zes maanden loon als vergoeding wegens de discriminatie. De werkgever is ontstemd omdat de werkneemster deze gerechtelijke procedure startte, en ontslaat haar. De werkneemster lijdt ook schade door dit ontslag, en kan omwille van deze represaille een tweede vergoeding van zes maanden loon bekomen.

Heeft u vragen over de regels inzake discriminatie en welzijn op het werk, of andere arbeidsrechtelijke vragen? Contacteer dan een van onze specialisten.